İş Yatırım Ekonomisti Dağlar Özkan’ın “Para Nereye Gidiyor?” başlıklı serisinin yeni bölümü, 7-11 Temmuz haftasına ait piyasa hareketlerini detaylı biçimde analiz ediyor. Bu dönemde, hisse senedi piyasasında yaklaşık 180 milyon dolar tutarında sınırlı yabancı girişinin gerçekleştiği gözlemlendi. Bu rakam, son aylarda haftalık ortalama 200 milyon dolara yakın seyreden giriş eğilimine oldukça uyum sağlıyor. Tahvil piyasasında ise, önceki hafta yaklaşık 3 milyar dolarlık güçlü yabancı girişinin ardından yaklaşık 1 milyar dolarlık bir çıkış yaşandı. Bu çıkışların büyük bölümünün kalıcı olmayan ve geçici olarak elden çıkarılan tahvillerden kaynaklandığı tahmin ediliyor. Eurobond piyasasında ise toplamda küçük çaplı hareketler gözlemlenirken, Hazine eurobondlarından çıkan fonların, banka eurobondlarına yönelimiyle denge kurulduğu görülüyor. Ayrıca, özel sektör tahvillerinde ise, ihraçsız bir hafta yaşanması nedeniyle önemli hareketlilik yaşanmadı.
Yatırımcıların Döviz ve TL Varlıklarına Yönelimi
Yatırımcıların döviz tevdiat hesaplarında toplamda 1.6 milyar dolar artış yaşandı ve bu artışın tamamı tüzel kişilerden kaynaklandı. Gerçek kişiler ise, hafif bir azalma ile dikkat çekiyor. Bu tablo, aylık ortalamalar bazında bakıldığında ciddi bir dolarizasyon endişesine neden olmuyor. Bununla birlikte, Türk Lirası vadeli mevduat hesaplarında önemli bir artış söz konusu. Güncel verilere göre, KKM dışındaki TL mevduat hesaplarında toplam 186 milyar TL tutarında artış yaşandı. Tüm yatırımcı gruplarının (gerçek kişiler, tüzel kişiler, kamu ve finansal olmayan kurumlar) aynı anda TL mevduata yönelmesi, TL’ye olan güvenin güçlendiğini gösteriyor. Bankacılık sektöründeki toplam TL mevduat oranı %59,2’den %59,7’ye yükselirken, döviz mevduat oranı ise %38,4’ten %38’e geriledi. Ayrıca, KKM payı da düşüşünü sürdürüyor ve %2,3 seviyesine indi.
Borçlanma Araçlarındaki Yatırımcı Talebi ve Sektörel Eğilimler
Borçlanma araçları piyasasında özellikle Eurobond piyasasında yerleşik yatırımcıların ilgisinin oldukça güçlü olduğu görülüyor. Son iki haftada yaklaşık 1 milyar dolarlık alım gerçekleşti ve bu alımlar büyük ölçüde yatırım fonları aracılığıyla yapıldı. Gerçek kişiler veya şirketler doğrudan Eurobond alımı yapmıyor. Devlet iç borçlanma senetlerinde ise, yerli yatırımcıların ilgisi devam ediyor. Özellikle hane halkı, Şubat ayından bu yana istikrarlı bir şekilde devlet tahvili alıyor ve bu hafta toplamda 24 milyar TL’lik girişin yaklaşık 9 milyar TL’si hane halkından kaynaklandı. Bu eğilimin önümüzdeki dönem de devam edeceği öngörülüyor. Ayrıca, menkul kıymet yatırım fonlarına toplamda 69 milyar TL’lik giriş gerçekleşti. Bu tutarın yaklaşık 40 milyar TL’si para piyasası fonlarından geldi ve son zamanlarda zayıflayan para piyasası fonlarına olan ilginin yeniden güçlendiği dikkat çekiyor. Döviz fonlarına ise, Haziran ayından beri belirgin bir talep olduğu, ancak son haftalarda para piyasası fonlarının gerisinde kaldığı görülüyor.
Rezervlerde Güncel Durum ve Finansal İyileşme
Merkez Bankası’nın rezerv verileri, 17 Temmuz itibariyle brüt döviz rezervlerinin 170 milyar dolara yükseldiğini gösteriyor. Bu rakam, Temmuz ayı boyunca yaklaşık 17 milyar dolarlık artışa işaret ediyor. Altın fiyatlarındaki yükseliş ve swap işlemleri sayesinde, toplam rezervlerde yaklaşık 30 milyar dolarlık artış sağlandı. Swap hariç net döviz pozisyonu ise, Temmuz ayı içerisinde 27 milyar dolar seviyesinde güçlenerek, önemli bir iyileşme kaydetti. Bu artışın yaklaşık 8 milyar dolarlık bölümü altın fiyatlarındaki yükselişten, kalan bölümü ise gerçek rezerv artışını temsil ediyor. Bu gelişmeler, Türkiye’nin finansal pozisyonunun güçlenmesine katkı sağlıyor.
İç Piyasalarda Sektörel ve Tüketici Eğilimleri
Yurt içi talepte, sektörel bazda yaşanan farklılıklar dikkat çekiyor. Kartlı harcamalar, Temmuz ayında güçlü bir artış gösterdi ve yıllık bazda %58 civarında büyüdü. Enflasyon tahminlerinin %34 seviyesinde olduğu ortamda, tüketici harcamalarının reel anlamda da arttığı görülüyor. Ancak, sektörel açıdan bakıldığında, bar ve eğlence harcamaları ile bireysel emeklilik katkı paylarında azalma yaşandı. Elektrikli elektronik eşyalar, sigorta ve havayolu sektörleri ise halen zayıf seyrederken, bu alanlarda %10-15 civarında yıllık artışlar dikkat çekiyor. Bu gelişmeler, ekonomik aktivitenin kısa vadede mevsimsel ve takvimsel faktörlerle şekillendiğine işaret ediyor. Genel olarak, yerli yatırımcıların TL varlıklara olan ilgisinin arttığı, yabancıların ise sınırlı da olsa pozisyon almaya devam ettiği görülüyor. Ayrıca, Merkez Bankası rezervlerindeki artış ve para politikalarının olumlu seyri, önümüzdeki dönemde KKM’den çıkışların devam edeceği ve TL mevduatın güçlenmeye devam edeceği beklentisini güçlendiriyor.
