Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, tüketim alışkanlıklarının psikolojik ve sosyal kökenleri, tüketimin mutlulukla ilişkisi ve sağlıklı tüketim biçimleri üzerine önemli açıklamalarda bulundu.
Mutluluk ve Tüketim Arasındaki Bağ
Mutluluğun, genellikle uzun vadede tüketimle değil, daha çok içsel denge ve psikolojik durumla ilişkili olduğunu vurgulayan Demir, “Para ve tüketim, günümüzde mutlulukla eşleştiriliyor, ancak araştırmalar bu ilişkinin sınırlı olduğunu gösteriyor” dedi. O halde uzun vadeli mutluluk, maddi kazançtan çok daha derin bir psikolojik tatmin gerektiriyor.
Psikolojik ve Sosyal Faktörlerin Tüketim Üzerine Etkisi
Kişilik yapısı ve çevresel faktörlerin, alışkanlıklarımızda belirleyici olduğunu anlatan Demir, “Duygularını dengeleyebilen kişiler, daha rasyonel kararlar alırken, duygusal açıdan daha dengesiz kişiler, impulsif alışverişlere eğilim gösterebilir” diye ekliyor.
Reklamların ve sosyal çevrenin, tüketim alışkanlıklarını şekillendirmede büyük rol oynadığını dile getiren Demir, “Markalar, sevgi, prestij gibi unsurlarla tüketiciyi etkiliyor ve satın alma kararlarını yönlendiriyor” dedi. Reklamların, hayata ulaşma ve mutluluk hayalleri yaratmak için duygulara hitap ettiğine dikkat çekti.
Sağlıklı Tüketim ve Sosyal Statü
Kişisel ve kültürel özelliklerin, tüketim alışkanlıklarını ve sosyal statüyü yansıttığını belirten Demir, “Bazı kişiler, markalar aracılığıyla zengin ve başarılı görünmek istiyor. Ancak, asıl önemli olan ihtiyaçlara uygun ve rasyonel seçimler yapmak” diye vurgu yaptı.
Alışkanlıkların Psikolojik Sağlığa Etkisi
Demir, “Lüks tüketim yerine küçük şeylere odaklanmak daha fazla mutluluk getiriyor” diyerek, alışverişin anlık mutluluk ve dopamin salınımını tetiklediğine işaret ediyor. Ancak, bu alışkanlıkların uzun vadede bağımlılığa dönüşebileceğini ve kişinin finansal kontrolünü kaybetmesine neden olabileceğini belirtiyor.
Alışveriş sırasında kredi kartlarının kullanımıyla dopamin seviyesinde artış yaşandığını ve bu durumun, uzun vadede kontrolsüz tüketim alışkanlıklarına yol açabileceğini anlatan Demir, “Tüketim alışkanlıklarının kölesi olmak, ruhsal sorunlara ve maddi sıkıntılara neden olabilir” uyarısında bulunuyor.
İçeriğin sonunda, alışkanlıkların farkında olmak ve ihtiyaçlar doğrultusunda tüketmek, sağlıklı ve bilinçli bir tüketim alışkanlığı geliştirmek için önemli adımlar olduğu vurgulanıyor.
Bu içerik yapay zekanın desteğiyle oluşturulmuş, çevrilmiş ve bir editör tarafından incelenmiştir. Bir hata olduğunu düşünüyorsanız lütfen iletişime geçin.
